Ҳифзи забони миллӣ ва либоси миллӣ

Солҳои охир ба фазои динии кишвар ворид гаштани ғояву ақидаҳои ҳизбу ҳаракатҳои исломии барои барои муҳити динии Тоҷикистон нораво, ки моҳияти сиёсии таблиғотӣ доранд, сабаби дар ҷомеа ривоҷ ёфтани дидгоҳҳои ифротиву тундравона гаштааст, ки аз ваъият бахши муайяне аз аҳли илму фарҳанг ва дар маҷмӯъ аҳли ҷомеа изҳори ташвиш ва нигаронӣ менамоянд.Густариши фаъолияти ин ҷараёну равияҳои навпайдо, ки арзишҳои аслии мазҳабӣ ва анъанавии мардуми Тоҷикистон зери шубҳа ва хатар мегузорад, боиси пеш омадани таҳдиди ҷиддӣ ба амнияти миллӣ ва суботу оромиши ҷомеа мегарданд. Бо назар доштани вазъи баамаломада ҳар як шаҳрванди Тоҷикистон вазифадор аст, ки зиракии сиёсиро аз даст надиҳад, ҷиҳати дастгирии сиёсати давлат дар соҳаи дин ва манфиятҳои миллии кишвар ба бепарвоӣ ва хунукназарӣ роҳ надода, баръакс баҳри ҳифзи рукнҳои миллӣ ҳамеша камари ҳиммат бандад.

моддаи 14(1)-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон" низ ҳар як шахси воқеи ва ҳуқуқиро уҳдадор намудааст, ки рукнҳои фарҳанги миллӣ, аз ҷумла забони давлатӣ ва либосҳои миллӣро ҳифз намояд.

 Либосxои миллӣ

Куртаи чакан. Бештар куртаи халкии духтарон  тоҷик буда яке аз намунаҳои бехтарин аст ва дар он низ метавонад Попури номгирӣ шавад. Нархи ин куртаҳо аз 20 то 500 $ аст. Ин куртахоро духтарон дар идҳои баҳорӣ ба монанди иди Наврӯз мепушанд. Баъзан раққосаҳо ин куртаҳоро дар чорабиниҳои фарҳангӣ махсус мепушанд.

Тарзи духтани куртаи Чаккан дасти буда аз 3-7 рӯз талаб менамояд ва аз риштаҳои рангӣ истифода мебаранд. Техникаи муосир ин либосҳоро зуд дузад вале баъдан онҳо «Попури», номида мешавад.

 Атлас — дар муқоиса бо куртаи Чакан ҷавонтар ва инчунин аз либосҳои замонавӣ  барои духтарони Тоҷикистон мебошад. Атласро дар рузи арӯси духтарон ва қариб ҳамаи занон, ва идҳои давлатӣ бар бадан мегиранд.

Нарх атлас аз 15 то 200 доллари ИМА барои як либос арзиш дорад. Атлас дар Тоҷикистон дар замони шӯравӣ пайдо шуд ва соли 1970-1980 маъруфият пайдо кард.

Барои духтани атлас 1 то 5 рӯз лозим. Атлас назар ба чакан камтар қавӣ буда аз ҳифзи он аз чирк зарурият талаб мекнад. Атласи маводи шохин буда аз пилла таҳр карда мешавад. Зебоии равшани рангини атлас маъқул ба духтарон тоҷик аст. 

 Гулдузӣ — Боз яке аз навтарин шаклхои куртаи точикӣ аст, ки низ ба ном «Kurtan Vishifkador» машҳур аст. Он дар бозори пас аз ба даст овардани истиқлолияти Тоҷикистон зоҳир шуд. Ин либос мумкин аст корношоям ҳар рӯз агар шавед, ба зудӣ дар бораи як сафари ба шаҳр оид ба рӯзҳои ид ва ё дар хориҷа. Намунаҳои ба мошини дар чунин либосҳои бениҳоят зебо, вале баъзе ноҳамвор, чунки аз сангҳои гуногуни зиёдатї табдил дод, yarns синтетикӣ ба маводи сахт мегардад ва аз он аст, гуворо ба даст нарасонад. 

 Пойафзоли миллӣ

Пойафзоли занона аз маҳсӣ, кафши чӯбин ва чармин иборат буд. Занон вақти кор баъзан чоруқу мӯза мепӯшиданд. Либоси тагпӯши мардон аз эзори дарози васеъ ва курта иборат буд. Буриш ва дӯхти курта дар ҳама ҷо як хел буда, фақат бо шакли гиребон фарқ мекард. Дарозии он одатан аз зону поён буд, вале барои ҷавонон кӯтоҳтар медухтанд. Гиребони куртаро уфуқӣ ё шоқулӣ, баъзан уфуқию шоқулӣ бурида, мағзӣ медавонданд ё шероза мечаспонданд. Дар шимоли Тоҷикистон куртаҳои гиребонбуғаки тугмадор расм буд. Дар аксари ноҳияҳои Тоҷикистон аз болои курта яктаҳ, ҷелаки беастар мепӯшиданд. Дар Қаротегин, Дарвоз, Яғноб, Мастчоҳ дар пеши ҷелак аз зер матои чоркунҷаи дарозрӯя медӯхтанд, ки он вазифаи куртаро адо мекард. Дар шимоли Тоҷикистон яктаҳҳои пешкушодро ба ҷои курта мепӯшиданд. Дар Помир ва баъзе қишлоқҳои Дарвоз аз рӯи курта камзӯлчаҳои кутоҳи беостин (васкат) мепӯшиданд. Ҷомаҳои серпахтаю кампахтаи абраю астардор, ки дар лаби доман, сар остинаш зеҳ мешинонданд, инчунин чакмани моҳутӣ, пашмин ва пӯстин либоси зимистона ҳисоб меёфтанд.